Geen herinvesteringsreserve voor afsluitvergoeding TenneT

Zonneparken, windmolens en hoogspanningsmasten. Als ze op een plek verschijnen is het negen van de tien keer op agrarische grond. Op zich logisch natuurlijk want als er ergens plaats voor is, dan is dat in het buitengebied. Een agrariër sloot met TenneT een overeenkomst tot het vestigen van een opstalrecht op zijn grond voor het plaatsen van hoogspanningsmasten. Daarvoor ontving hij een afsluitvergoeding. In zijn belastingaangifte claimde hij de toepassing van de herinvesteringsreserve maar die werd door de belastingdienst en de belastingrechter geweigerd met belastingheffing tot gevolg.

Herinvesteringsreserve

De herinvesteringsreserve is een faciliteit waarvan u gebruikt kunt maken als u boekwinst maakt op de verkoop van een bedrijfsmiddel. Boekwinst is het bedrag dat hoger is dan het bedrag waarvoor het bedrijfsmiddel op de balans staat. Deze winst mag u reserveren in een herinvesteringsreserve. Door het vormen van een dergelijke reserve geeft u aan dat u het voornemen hebt om een ander (hoeft niet vervangend) bedrijfsmiddel aan te kopen. De aanwezigheid van een dergelijk voornemen is een vereiste voor het mogen vormen van een herinvesteringsreserve. Over de vraag of er wel of niet sprake is van een dergelijk voornemen, ontstaat vaak een discussie met de belastinginspecteur. In de ogen van de belastinginspecteurs wordt de reserve vaak misbruikt om uitstel van belastingheffing te krijgen. De herinvesteringsreserve mag namelijk voor drie jaar op de balans worden opgenomen en dus kan de belastingheffing drie jaar worden uitgesteld. Gelukkig is het de belastinginspecteur die moet bewijzen dat u geen herinvesteringsvoornemen heeft.

Afsluitvergoeding

Twee broers exploiteren gezamenlijk in de rechtsvorm van een maatschap een agrarisch bedrijf. Een van hen (X) sluit met TenneT een overeenkomst tot het vestigen van een opstalrecht op een gedeelte van de percelen die juridisch eigendom van hem waren en waarvan de maatschap de gebruiker was. Het opstalrecht zag op het plaatsen van hoogspanningsmasten op de percelen. Hij ontving hiervoor een afsluitvergoeding van € 232.604,– (met een opslag van 20% voor het snel meewerken en tekenen) en een vergoeding voor hinder en schade van afgerond €  36.900,–. In zijn belastingaangifte claimt X de toepassing van de herinvesteringsreserve op zijn aandeel in het ontvangen bedrag. Hiermee wil hij de belastingheffing over de vergoeding voor zich uitschuiven.

De belastingrechter

Eerst de belastinginspecteur en daarna – in de noodzakelijke geworden belastingprocedure – de belastingrechter weigert de vorming van de herinvesteringsreserve op de ontvangen afsluitvergoeding. Zowel de belastinginspecteur als de belastingrechter oordelen dat de afsluitvergoeding niet gezien kan worden als een tegenprestatie voor de vestiging van het opstalrecht maar als een vergoeding voor het meewerken aan een overeenkomst. De rechtbank verwijst hierbij ook nadrukkelijk naar de tekst van de opstalrechtovereenkomst en de schade- en vergoedingengids van TenneT. Plat gezegd was de vergoeding volgens de rechter niet meer en niet minder dan tekengeld. En dus niet gegeven voor de vervreemding van een bedrijfsmiddel. De vraag in de procedure was ook nog of het vestigen van een opstalrecht als een vervreemding van een bedrijfsmiddel kan worden gezien – een voorwaarde voor het mogen vormen van een herinvesteringsreserve – maar deze vraag laat de rechter onbeantwoord door de kwalificatie van de ontvangen vergoeding als tekengeld.

Bij het vestigen van het opstalrecht was overdrachtsbelasting afgedragen over het bedrag van de afsluitvergoeding. Ook dat brengt de belastingrechter niet op een andere gedachte. Een dergelijk handelen bepaalt niet wat de kwalificatie van (de aard van) de afsluitvergoeding in het kader van de inkomstenbelasting is. Daarvoor zijn de twee wetten te verschillend van elkaar. Met de uitleg van de belastingrechter kun je jezelf ook afvragen of er wel terecht overdrachtsbelasting is afgedragen. Maar daar ging deze procedure niet over en dus daar is ook geen antwoord op gegeven.

Andere overeenkomst

Door de wijze waarop in deze situatie de overeenkomst was vormgegeven is er dus geen goede afloop voor X. Bij een andere vormgeving kan de uitkomst dus anders zijn. Wel is de vraag welke mogelijkheden de schade- en vergoedingengids van TenneT hiervoor bieden.

mr. Erik Marcus RB- Remie Fiscaal Juridisch Adviesbureau B.V. – Uden
e.marcus@remie.nl