De eerder dit jaar gepresenteerde hoofdlijnen van de gecombineerde aanpak van natuur, water en klimaat in het landelijk gebied en van het bredere stikstofbeleid, hebben de nodige stof doen opwaaien. Door het rapport van adviseur Remkes is dit stof weer enigszins neergevallen maar we zijn er nog lang niet.
Alle plannen en de beoogde doelstellingen zullen zich met zekerheid laten voelen in de varkenshouderij. Het zal leiden tot verplaatsing, extensivering of zelfs vrijwillig stoppen. Fiscaal lijken de meeste aangekondigde maatregelen inmiddels als overheidsingrijpen te worden aangemerkt waardoor de verruimde herinvesteringsreserve kan worden toegepast. Daar hebt u wat aan.
Oplossingsrichtingen
Met een minister op de nieuwe post Natuur en Stikstof zet het huidige kabinet stevig in op natuurherstel en -verbetering. Onder meer te bereiken via een flinke stikstofreductie. Daar moet ook de varkenshouderij een steentje aan bijdragen. In de op 1 april gepresenteerde hoofdlijnen van de gecombineerde aanpak van natuur, water en klimaat in het landelijk gebied en van het bredere stikstofbeleid worden een aantal oplossingsrichtingen genoemd. Zoals innovatie, verplaatsing, extensivering of zelfs vrijwillig stoppen. Al deze oplossingsrichtingen hebben fiscale gevolgen. De minister merkt hierover in haar rapport het volgende op: Ook zal ik met de betrokken sectoren bespreken of de fiscale regelgeving bedrijfsbeëindigingen belemmert. Als dat het geval is, zal ik met de staatssecretaris van Financiën in overleg treden over mogelijk oplossingsrichtingen. “Want de boer moet er wel wat aan overhouden als hij of zij wordt uitgekocht”
Herinvesteringsreserve
Wanneer u uw varkensbedrijf of slechts één of meerdere bedrijfsmiddelen met winst verkoopt moet u over de winst inkomstenbelasting betalen. Onder bepaalde voorwaarden mag u deze winst echter gebruiken voor investeringen in een vervangend bedrijf of bedrijfsmiddel. Dit doet u door gebruik te maken van de herinvesteringsreserve. Deze reserve zorgt voor het doorschuiven van fiscale boekwinsten op met name gebouwen, gronden en rechten. Een belangrijk criterium voor de toepassing van de herinvesteringsreserve is dat er sprake moet zijn van een investering in een bedrijfsmiddel met dezelfde economische functie. Deze eis is vaak niet te verenigen met de door de minister voorgestelde oplossingsrichtingen innovatie, verplaatsing, extensivering of zelfs vrijwillig stoppen. De fiscus wordt dan een sta in de weg.
Overheidsingrijpen
De herinvesteringsreserve kent echter een veel ruimere toepassingsmogelijkheid wanneer er sprake is van een verkoop als gevolg van overheidsingrijpen. Met de eis van dezelfde economische functie wordt dan heel anders omgegaan en dat biedt u veel mogelijkheden. Volgens de wet is er in drie situaties sprake van overheidsingrijpen. Bij onteigening waar onder mede wordt begrepen verkoop ter voorkoming van onteigening, bij besluiten op het gebeid van ruimtelijke ordening, natuur of milieu die de mogelijkheden tot voortzetting of uitbreiding van het bedrijf of een gedeelte daarvan op de huidige locatie in belangrijke mate beperkt en tot slot bij algemene maatregel van bestuur aangewezen regelingen die leiden tot herstructurering of beëindiging van het melkveebedrijf.
Ingeval van overheidsingrijpen ontstaan er dus ruimere mogelijkheden voor de toepassing van de herinvesteringsreserve maar in de gegeven criteria liggen nog steeds een aantal beperkingen en vragen. Wat bijvoorbeeld als u vrijwillig meedoet? Of als het bedrijf niet in belangrijke mate (dan is 30% of meer) wordt beperkt? Is de regeling van de verruimde herinvesteringsreserve dan niet van toepassing.
Fiscale oplossing
Het feit dat de deelname aan de regeling niet vrijblijvend is, maakt dat je zou zeggen dat er zonder meer sprake is van overheidsingrijpen. Opmerkelijk is dat in de Subsidieregeling landelijke beëindiging veehouderijlocaties voor stikstof reductie in de toelichting wordt aangegeven dat er sprake is van overheidsingrijpen maar dat in de (toekomstige) regeling Maatregelen Gerichte Aanpak 2 dit niet wordt aangegeven. Deze laatste regeling is de opvolger van de regeling provinciale aankoop veehouderij die begin september sloot. In het recente besluit van 13 juli 2022 van de Staatssecretaris van Financiën over de toepassing van de herinvesteringsreserve blijkt dat de provinciale regelingen toch ook als overheidsingrijpen wordt aangemerkt. En daarmee ligt de weg naar de toepassing van de verruimde herinvesteringsreserve voor u open.
mr. Erik Marcus RB- Remie Fiscaal Juridisch Adviesbureau B.V. – Uden
e.marcus@remie.nl
